پنجمین فصل کاوش محوطه گبری مود آغاز شد

فصل پنجم کاوش آموزشی محوطه گبری مود با هدف آموزش دانشجویان رشته باستان‌شناسی و بررسی فضاهای معماری این محوطه ‌آغاز شد.

به‌گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی، وحید بهفرنژاد بیان کرد: فصل پنجم کاوش آموزشی محوطه گبری مود با هدف آموزش دانشجویان رشته باستان‌شناسی و بررسی فضاهای معماری این محوطه توسط دانشجویان دانشگاه بیرجند با همکاری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان به سرپرستی علی‌اصغر محمودی نسب و نظارت محمد فرجامی آغاز شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

در این فصل از کاوش، با استفاده از تحلیل عکس‌های هوایی، ششمین ترانشه در قسمت شمال شرقی سازه مدور موجود در محوطه باهدف شناسایی فضای ورودی آن ایجاد شد که طی کاوش، 2 فاز معماری شناسایی شد.

معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی افزود: فاز بالایی جدید و مربوط به دوران متأخر اسلامی بوده و فاز پایینی مربوط به دوران قبل از اسلام است. با توجه به داده‌های فرهنگی به‌ویژه سفال، می‌توان بازه زمانی دوران هخامنشی تا دوره ساسانی را برای آن پیشنهاد داد.

بهفرنژاد گفت: داده‌های فرهنگی به‌دست‌آمده علاوه بر سفال، شامل سنگ‌ساب، مشته سنگ، دست آس و سرباره هستند هم‌چنین آثار معماری به دست آمد شامل فضاهایی است که با مصالح سنگ و خشت‌هایی با ابعاد 40×40 و ضخامت 8 سانتی‌متر ساخته شده‌اند.

محمد فرجامی مسئول ثبت محوطه‌ای تاریخی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی هم گفت: این محوطه در 5/3 كيلومتري شمال غرب شهر مود در ميانة دشتی معروف به دشت نخودی شامل دو تپه در محور شمال غربي – جنوب شرقی است که با نام A و B ثبت شده که تپه A دارای ارتفاع بیشتری نسبت به تپه B است. کاوش‌های باستان‌شناسی در طی پنج فصل از سال 1397 به بعد بروی تپة B متمرکز بوده که شواهد و مستندات عکس‌های هوایی از این تپه نشان از سازه‌ای مدور با خندق در پیرامون که اطراف خندق با فضایی مربع شکل احاطه شده را نشان می‌دهد و ازلحاظ فرم کلی، این سازة معماری قابل مقایسه با سازة معماری در محوطة تخچرآباد است، البته در مقیاسی بسیار بزرگ‌تر.

وی ادامه داد: کاوش‌های صورت گرفته در چهارفصل گذشته این محوطه باهدف و شناسایی فضاهای معماری بروی دیواره‌های شمالی، غرب، شرق و مرکز این سازه مدور انجام شد که در پایان کاوش این فصول فضا‌های معماری مرتبط با بارو و حصار دفاعی و همین‌طور فضاهای مسکونی و حیاط سازة مدور تپه مود B کشف شده است. این ساختار دفاعی بارویی با استفاده از مصالح چینه و خشت‌هایی با ابعاد 8×38×38 و 8×40×40 سانتی‌متر با ملات گل ساخته شده است، در بعضی قسمت‌ها هم آواری بودن فضا نشان از تخریب سازه‌های معماری براثر زلزله را نشان می‌دهد.

فرجامی گفت: در فصل پنجم کاوش محوطه گبری مود با بررسی عکس‌های هوایی باهدف شناسایی ورودی احتمالی سازه مدور محوطه گبری مود B به دلیل فرورفتگی در قسمت شمال شرقی سازه مدور، ترانشه‌ای با ابعاد 5 × 10 متر با حضور 21 نفر از دانشجویان ورودی سال 1399 ایجاد شد که در ادامه روند کاوش دو فاز معماری در این قسمت محوطه شناسایی شد؛ فاز اول که در قسمت مرکز ترانشه قرار دارد و مربوط به دیواری سنگی با ملات گل است و دو رج از آن باقی مانده است که با توجه به داده‌های فرهنگی در این قسمت، نشان از ساخت این دیوار در قرن هشتم تا دهم هجری را دارد. فاز دوم این ترانشه دوران هخامنشی تا اوایل دوران ساسانی را در برمی‌گیرد که داده‌های فرهنگی به‌ویژه سفال نشان از این بازة زمانی را دارد. در این فاز علاوه بر شناسایی قسمتی از باروی سازه مدور، فضاهای معماری با مصالح سنگ، خشت، چینه و ملات گل مورد شناسایی قرار گرفت، وجود حجم زیادی از آوار سنگی و خشتی در بعضی فضاهای معماری کاوش شده نشان از تخریب بنا در اوایل دوره ساسانی را دارد که احتمالاً براثر یک حادثه طبیعی (زلزله) این محوطه متروک می‌شود. یکی از نکات جالب‌توجه در بین فضاهای معماری و قسمت‌های آواری ترانشه شناسایی حجم زیادی از سنگ‌ساب، هاون سنگی (برای آرد کردن غلات)، کوبه سنگی، پاشنه در و مشتة سنگی و همین‌طور استخوان حیوانات مختلف ازجمله گاو، بز، آهو و... است که در ارتباط با تغذیه ساکنین محوطه بوده است.

مسئول ثبت محوطه‌ای تاریخی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی گفت: از لحاظ حجم داده فرهنگی بیش‌ترین حجم داده این فصل کاوش مربوط به سفال است که به دو دسته عمده تقسيم‌بندي مي‌شوند، سفال‌هاي بدون نقش و سفال‌هاي منقوش با نقش كنده يا با نقوش رنگي قرمزرنگ. سفال‌های به‌دست‌آمده ازلحاظ قدمت، سفال‌های شاخصی مربوط به دوران هخامنشی، اشکانی و ساسانی است که شامل گونه سفالینه‌های معمولی، شیاردار، داغدار، منقوش و زورقی است. اکثر فرم‌های سفالی به‌دست‌آمده از این کاوش شامل خمره، کاسه و تنگ‌های کوچک است. با این‌وجود بیش‌ترین سفال‌ها از لحاظ قدمت متعلق به دوره اشکانی است. محوطه گبری مود در دوره اشکانی دارای بیشترین وسعت استقراری بوده و این دوره مهم‌ترین دوره استقراری ست که این مدّعا با کشف نمونه‌های سفالین منقوش، داغدار و شیاردار که قابل مقایسه بافرهنگ‌های همجوار به‌ویژه سیستان بوده است، تأیید می‌شود.

فرجامی ادامه داد: کشف این نمونه‌ها گویای ارتباطات گسترده این منطقه با سیستان در دوره اشکانی است. بر این اساس استقرار این دوره در اواخر دوره ساسانی متروک شده است و وجود محوطه‌های اسلامی در نزدیکی محوطه گبری مود ازجمله تپه قلعه کهنه مود، نشان از جابه‌جایی ساکنین این محوطه بعدازاین دوران دارد. تشابه کانی‌شناسی اجزاء تشکیل‌ دهنده سفال‌ها و خاک‌های محوطه گبری مود B با کانی‌های سازنده واحدهای زمین‌شناسی منطقه نشان می‌دهد که مواد تشکیل‌دهنده سفال‌ها از همین منطقه تأمین می‌شده‌اند. وجود سرباره‌های کوره سفالپزی در محدودة پنج فصل کاوش صورت گرفته در محوطه گبری مود و تراکم سرباره در محدودة غربی تپه مود B، نشانگر وجود کوره سفالپزی در این محدودة تاریخی ماست. این محوطه در سال ۱۳۸۱ با شماره ۶۳۶۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

 

 

پایان پیام/70

منبع: شبستان

کلیدواژه: اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی داده های فرهنگی فضاهای معماری خراسان جنوبی سفال ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۱۳۶۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هوش مصنوعی در جستجوی راز آلزایمر: کاوش در ارتباط بین روده و مغز!

عصر ایران - به تازگی از یادگیری ماشینی برای پیش‌ بینی نحوه اتصال متابولیت‌ های ایجاد شده در روده با گیرنده‌ های موجود در روده و مغز استفاده بسیاری شده است.

مجموعه ای از متابولیت ها و جفت های متصل شونده به گیرنده که اخیرا توسط محققان ایجاد شده اند، می توانند به منظور روشن کردن نقش میکروبیوم در بیماری آلزایمر مورد استفاده قرار گیرند.

محققان کلینیک کلیولند ویژگی های بیش از 1 میلیون جفت بالقوه متابولیت و گیرنده را ارزیابی کرده اند تا ببینند که کدام یک از آنها می توانند به یکدیگر متصل شوند. با شناسایی متابولیت‌ های متصل به گیرنده‌ های خاص، محققان توانستند مسیرهای بیولوژیکی را که این متابولیت‌ ها ممکن است تحت تاثیر قرار دهند و همچنین هدف برخی از گیرنده ‌ها را شناسایی کنند.

مطالعه مورد نظر از طریق مجله سل ریپورتز در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است. نویسنده اصلی این تحقیق دکتر Feixiong Cheng، مدیر مرکز ژنوم کلینیک کلیولند، در یک بیانیه مطبوعاتی توضیح داد:

«متابولیت های روده کلید بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی در بدن ما هستند و همانطور که میدانیم برای هر کلید قفلی وجود دارد. البته مشکل این است که ما ده‌ ها هزار گیرنده و هزاران متابولیت در بدن خود داریم و تشخیص اینکه کدام کلید با کدام قفل جفت و جور می شود، روندی کند و پرهزینه به شمار می رود. به همین دلیل است که تصمیم گرفتیم از هوش مصنوعی استفاده کنیم.»

سلامت روده چگونه بر سلامت مغز تاثیر می گذارد؟

وجود برخی متابولیت ها در روده تا حدی نشان دهنده حضور باکتری های خاص در این محیط است، زیرا این متابولیت ها از طریق تجزیه مواد غذایی در روده توسط باکتری ها ایجاد می شوند.

بیماری آلزایمر پیش از این نیز با تغییرات مشخص در میکروبیوم روده در انسان مرتبط شده است و احتمالا روده به واسطه نقشی که در عملکرد ایمنی دارد بر سلامت مغز اثر می گذارد. این مطالعات از طریق سری مجلات ناشر بریتانیایی بایومد مرکزی قابل دسترسی هستند.

دکتر استیو گندرون متخصص ایمونولوژی و غدد درون ریز که در مطالعه اخیر شرکت نداشته، در توضیح مکانیسم های احتمالی قیاس زیر را انجام داده است:

«روده را به عنوان یک بازار شلوغ تصور کنید که در آن انواع مواد شیمیایی مبادله می شوند. این مواد شیمیایی می توانند از جریان خون استفاده و به ایستگاه مرکزی مغز راه پیدا کنند. دانشمندان معتقد هستند که این خط ارتباطی ممکن است بر سلامت مغز اثر بگذارد زیرا اگر بازار (روده) شروع به فروش اقلام نامناسب (مانند مواد شیمیایی التهابی) کند، احتمال ابتلا به زوال مغز وجود خواهد داشت، یعنی همان مشکلی که در آلزایمر می بینیم. درست شبیه به این که از مواد فاسد در پخت کیک استفاده شده باشد!»

در حالی که نقش سیستم ایمنی در بیماری آلزایمر به خوبی شناخته نشده است، تحقیقات التهاب را با افزایش خطر ابتلا به این بیماری مرتبط می‌ دانند و در این زمینه هم نظر هستند که التهاب مزمن می‌ تواند در شروع بیماری مذکور نقش داشته باشد.

دکتر چنگ، نویسنده اصلی مطالعه، اضافه می کند: «بیماری آلزایمر یک بیماری چالش برانگیز به دلیل عدم وجود درمان موثر است. با این حال محور مغز-روده پتانسیل بالایی به منظور درمان اختلالات مغزی از خود نشان داده است.»

استفاده از هوش مصنوعی برای کشف مسیرهای نهفته در پس بیماری در آلزایمر

اگر بتوان از اتصال مضر متابولیت ها با گیرنده ها جلوگیری کرد، احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را نیز می توان کاهش داد. برای شناسایی جفت‌ های متصل شونده، محققانی که در مطالعه حاضر بودند ابتدا یک تجزیه و تحلیل ژنتیکی برای شناسایی رابطه میان 408 گیرنده‌ و بیماری آلزایمر انجام دادند.

محققان با استفاده از کد ژنتیکی این گیرنده ‌ها، از منابع هوش مصنوعی (AI) موجود برای پیش‌ بینی شکل پروتئین‌ های قابل اتصال، استفاده کردند. این روش دید خوبی از شکل نواحی اتصال گیرنده ها به دست می دهد.

در ادامه محققان توانستند پیش بینی کنند که کدام متابولیت ها و چگونه به این گیرنده ها متصل می شوند. بیشتر متابولیت های کشف شده لیپید یا متابولیت های لیپید مانند بودند.

و اما اهداف درمانی جدید برای آلزایمر؟

محققان همچنین چگونگی پاسخ این گیرنده ها به میکروبیوم افراد مبتلا به بیماری آلزایمر را بررسی کردند. آنها با بررسی باکتری‌ هایی که در میکروبیوم افراد مبتلا به بیماری آلزایمر فراوان هستند، دو متابولیت آگماتین و فنتیل ‌آمین را شناسایی کردند که به ترتیب توسط باکتروئیدس فراژیلیس و رومینوکوک به وفور تولید می‌ شوند.

سپس محققان تصمیم گرفتند با استفاده از سلول‌ های بنیادی افراد مبتلا به آلزایمر، تاثیر این متابولیت‌ ها را بر نورون‌ های بیماران زیر نظر بگیرند.

آنها دریافتند که آگماتین سطوح p-tau181، p-tau205، و تاو کل را کاهش می دهد. مطالعات بیشتر روی فنتیل ‌آمین نیز نشان داد که این متابولیت به طور قابل توجهی سطوح p-tau181، p-tau205 و تاو کل را در نورون‌ ها به صورت وابسته به دوز کاهش می‌ دهد.

این یک یافته امیدوار کننده است، زیرا تجمع بیش از حد پروتئین تاو با ایجاد بیماری آلزایمر مرتبط است.

چنگ گفت: «در مطالعات کنونی، ما صرفا فسفوریلاسیون تاو را اندازه‌گیری کردیم، زیرا فسفوریلاسیون تاو یک سنجش قوی‌ و دقیق است. ما همچنین در حال انجام مطالعات پیش بالینی (حیوانی) بیشتری برای بررسی دقیق تر اثربخشی متابولیت های روده (به عنوان مثال، آگماتین) هستیم و ممکن است آن را در آزمایشات آینده و در افراد مسن نیز پیگیری کنیم.»

نویسندگان مطالعه خاطرنشان می‌ کنند که 99 درصد از آزمایشات بالینی در مورد مداخلات دارویی برای بیماری آلزایمر موفقیت‌ آمیز نبوده است و چنگ اضافه می کند که یافته‌ های آنها می‌ تواند به یک هدف جدید اشاره کند:

«این موضوع دقیقا همان فرضیه ما را شکل می دهد: بهبود سلامت روده ممکن است بر سطوح تاو در مغز تاثیر بگذارد، از بیماری آلزایمر پیشگیری یا حتی آن را درمان کند. با این حال، برای بررسی بیشتر این فرضیه به تحقیقات بیشتری در آینده نیاز داریم و اکنون با استفاده از نمونه ‌های حیوانی و انسانی روی آن کار می‌ کنیم.»

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: سلامت روده چه ربطی به سلامت روانی دارد؟/ این مطلب را حتما بخوانید